کرنوگراف ساعت چیست؟ فرق کرنوگراف و کرنومتر که باید بدانید

کرنوگراف در ساعت مچی یکی از ویژگی‌های کلیدی و محبوب است، اما چرا؟ مگر ماهیت ساعت زمان سنجی نیست؟ پس نقش کرنوگراف در ساعت مچی چیست؟ آیا وجود کرنوگراف در زمان خرید ساعت مچی محبوب شما نقش پررنگی دارد؟ تاثیر کرنوگراف در قیمت ساعت چگونه؟ اینها سوالات پر تکرار شما در مواجهه با یک ساعت مچی کرنوگراف دار است، و ما میخواهیم در این مقاله به صورت تخصصی این موضوع را بررسی کنیم

کرنوگراف چیست؟ تعریف و کاربرد کرنوگراف:

ساعت مچی کرنوگراف دار خریداری کردید اما از نحوه عملکرد و کارایی آن بی خبرید؟ کرنوگراف در معنای لغوی به ابزاری گفته می‌شود که بتواند فواصل زمانی را اندازه گیری کند؛ یا در بیان ساده‌تر، ابزار آنالوگ یا دیجیتال برای اینکه بتوانید زمان انجام یک فرایند مانند ورزش، آشپزی، تست زدن یا … را اندازه گیری کنید. این ویژگی در ساعت دیجیتال با نام "تایمر" و در ساعت آنالوگ با همان اسم "کرنوگراف" تعریف شده. کرنوگراف ساعتی است که هم زمان عادی ۱۲ ساعته را نشان می‌دهد و هم مانند یک استاپ‌واچ عمل می‌کند.

نحوه تشخیص کرنوگراف در ساعت مچی:

در مقایسه ساعت مچی ساده با ساعت مچی کرنوگراف باید گفت در ساعت کرنوگرافی، علاوه بر موتور اصلی نمایش زمان، مکانیزم‌های اضافی (مانند: چرخدنده، اهرم، صفحات و عقربه‌های فرعی و…) وجود دارد. که وجود آنها باعث می‌شود ساختار پیچیده‌تر و اغلب قاب ضخیم‌تر باشد. تشخیص ویژگی کرنوگراف در ساعت مچی با توجه به نوع آن متفاوت است.

سه صفحه کوچک روی ساعت کرنوگراف چه کاربردی دارند؟

صفحه اصلی، مانند ساعت‌های معمولی، زمان فعلی را نمایش می‌دهد. اما اتفاق اصلی در صفحات فرعی و دکمه‌های جانبی اتفاق می‌افتد. در اکثر ساعت‌ کرنوگراف دو یا سه صفحه فرعی (Sub-dial) وجود دارد. این صفحات فرعی، زمان سپری‌شده را در ثانیه‌ها، دقیقه‌ها و گاهی ساعت‌ها اندازه می‌گیرند تا اطلاعات زمانی دقیق کرنوگراف را نمایش دهند. دکمه‌های بالا و پایین (Pushers) که معمولا در بالا و پایین پیچ تنظیم (Crown) قرار دارند، برای شروع، توقف و ثبت زمان‌های میانی (Split times) استفاده می‌شوند.

یک صفحه فرعی برای شمارش ثانیه‌ها (برای دقت بیشتر)
یک صفحه فرعی برای شمارش دقایق سپری‌شده
یک صفحه فرعی برای شمارش ساعت‌های سپری‌شده

در این شکل، یک صفحه ساعت معمولی کرنوگراف را ملاحظه می‌کنید، قسمتهای مربوط به سیستم نمایش زمان کرنوگراف، هایلایت شده است.

مدل‌های Bi-Compax و Tri-Compax کرنوگراف:

زیرصفحه‌ها در واقع صفحات کوچک داخل صفحه اصلی ساعت هستند که زمان‌های مختلف را نشان می‌دهند:

Bi-Compax (دو‌رجیستر): دو زیرصفحه دارد؛ یکی برای ثانیه‌های معلول و دیگری برای دقایق کرنوگراف.
Tri-Compax (سه‌رجیستر): سه زیرصفحه دارد؛ یکی برای ثانیه‌ها، یکی برای دقیقه‌های کرنوگراف و سومی برای ساعت‌های سپری‌شده.

به‌طور معمول، مدل‌های Bi-Compax تا 1 ساعت و مدل‌های Tri-Compax تا 12ساعت زمان‌گیری می‌کنند (هرچند بسته به موتور ساعت ممکن است استثنا وجود داشته باشد).

انواع دقت در اندازه گیری کرنوگراف:

ساعت‌های کرنوگراف در حساسیت‌های مختلفی عرضه می‌شوند، این حساسیت به اندازه گیری دهم ثانیه و یا حتی صدم ثانیه نیز می‌رسد. متداول‌ترین این ساعت‌ها از حساسیت 1/4 ثانیه و 1/10 و 1/60 ثانیه برخوردارند. برای زمان دقیقه، نیز محدودیت‌هایی وجود دارد که انواع مختلفی دارد، هر چه حساسیت و دقت این ضرایب کمتر باشد، ساعت مچی از تکنولوژی پیشرفته‌تری برخوردار است.

انواع مختلف کرنوگراف در ساعت مچی

انواع کرنوگراف بر اساس ظاهر و عملکرد:

1. کرنوگراف استاندارد (Standard Chronograph)

رایج‌ترین نوع کرنوگراف است و معمولا دو دکمه فشاری (Pushers) در کنار پیچ تنظیم (Crown) دارد:

دکمه بالا برای شروع و توقف،
دکمه پایین برای ریست کردن تایمر.

ساعت مچی کرنوگراف استاندارد (Standard Chronograph)

ساعت کرنوگراف تک‌دکمه‌ای (Monopusher Chronograph)

2. کرنوگراف تک‌دکمه‌ای (Monopusher Chronograph)

برخلاف مدل‌های معمول که دو دکمه دارند، این نوع فقط یک دکمه دارد. مزیت آن طراحی ساده‌تر و تمیزتر است، اما چون تمام عملکردها توسط همان دکمه انجام می‌شود، نمی‌توان زمان‌گیری را پس از توقف ادامه داد.

3. کرنوگراف فلای‌بک (Flyback Chronograph)

در ظاهر شبیه مدل استاندارد است، اما قابلیت بازنشانی و شروع مجدد فوری دارد. در این مدل، بدون نیاز به توقف تایمر، می‌توان با یک فشار دکمه، زمان را به صفر بازگرداند و دوباره شروع کرد. بسیار مناسب برای ثبت زمان در چند دور مسابقه (laps).

4. کرنوگراف اسپلیت‌سکند / رتراپانت (Rattrapante Chronograph)

پیچیده‌ترین و گران‌ترین نوع کرنوگراف است. علاوه بر دکمه‌های معمول، دکمه سومی در موقعیت ساعت 10 وجود دارد که عملکرد Split-Seconds را کنترل می‌کند. در این مدل دو عقربه کرنوگراف وجود دارد؛ یکی زیر دیگری پنهان است. با فشردن دکمه Split، عقربه بالایی متوقف می‌شود در حالی که دیگری ادامه می‌دهد. برای اندازه‌گیری هم‌زمان دو رویداد یا دو شرکت‌کننده در مسابقه. در بازار کارکرده، ارزان‌ترین مدل‌های آن حدود 10.000 دلار و نمونه‌های خاص تا صدها هزار دلار قیمت دارند.

انواع کرنوگراف بر اساس مقیاس‌های جانبی (Scales):

تاکی‌متر (Tachymeter): مقیاسی است که روی حاشیه دور قاب (Bezel) یا صفحه ساعت قرار دارد و سرعت را بر اساس زمان سپری‌شده در یک مسافت ثابت (مانند یک مایل یا یک کیلومتر) اندازه‌گیری می‌کند.
پولس‌متر یا دورسنج (Pulsometer): مقیاسی برای اندازه‌گیری ضربان قلب است. مصرف کننده ساعت (پزشک یا ورزشکار) هم‌زمان با ضربان قلب، کرنوگراف را شروع می‌کند، تعداد معینی از ضربان‌ها را می‌شمارد، سپس تایمر را متوقف می‌کند تا تعداد ضربان در دقیقه (bpm) را از روی مقیاس بخواند.
تلمیتر (Telemeter): برای اندازه‌گیری فاصله تا یک رویداد مانند رعد و برق استفاده می‌شود. کاربر کرنوگراف را زمانی که رویداد را می‌بیند شروع کرده و زمانی که صدایش را می‌شنود متوقف می‌کند. سپس عقربه ثانیه‌شمار فاصله را بر اساس تفاوت سرعت نور و صدا روی مقیاس نشان می‌دهد.

نحوه استفاده از کرنوگراف:

درون هر کرنوگراف، یک مکانیزم پیچیده از چرخ‌دنده‌ها و فنرها وجود دارد. وقتی کرنوگراف فعال می‌شود، عقربه مرکزی ثانیه‌شمار با ریتم منظم رهاسازی انرژی حرکت می‌کند. مدل‌های پیشرفته‌تر دارای شمارنده‌های دقیقه و ساعت نیز هستند تا ابزار کامل‌تری برای ثبت زمان روی مچ شما فراهم شود.

از دکمه بالایی A برای شروع و توقف عملکرد استاپ‌واچ یا همان کرنوگراف استفاده کنید، و پس از توقف، با دکمه پایینی B عقربه‌ها را به حالت صفر بازگردانید.

با فشردن دکمه بالایی، استاپ‌واچ شروع به کار می‌کند؛ دوباره فشردن همان دکمه، آن را متوقف می‌سازد.
پس از توقف، با فشار دادن دکمه پایینی، تمام عقربه‌های کرنوگراف به موقعیت اولیه خود بازمی‌گردند.
برای درک بهتر به عکس رو به رو دقت کنید. زمان نمایش داده شده 5 دقیقه 4 ثانیه 6 دهم ثانیه

تفاوت کرنوگراف و کرنومتر

ساعت مچی با ویژگی کرنومتر ساعتی است که از آزمایش‌های دقیق و سخت‌گیرانه برای سنجش با دقت زمان عبور کرده است، در حالی که ساعت مچی با ویژگی کرنوگراف ساعتی است که دارای عملکرد استاپ‌واچ (توقف‌سنج) برای زمان سنجی یک فعالیت خاص می‌باشد.یک ساعت می‌تواند هم کرنوگراف و هم کرنومتر باشد؛ یعنی هم قابلیت سنجش زمان و هم دارای گواهی دقت بالا در نمایش زمان را داشته باشد.

"اصطلاح "کرنومتر" به داشتن گواهینامه دقت بالا COSC اشاره دارد، در حالی که "کرنوگراف" به یک قابلیت اضافه یا عملکرد ویژه در ساختار ساعت گفته می‌شود."

یک ساعت کرنومتر به شرح زیر تعریف می‌شود:

کرنومتر یک ساعت مچی با دقت بالاست که قادر به نمایش ثانیه به ثانیه با دقت می‌باشد. هر ساعت با موتور کرنومتر به صورت جداگانه در طی چند روز متوالی در 5 موقعیت و 3 درجه دما و حرارت مختلف مورد آزمایش قرار می‌گیرد. یعنی هر ساعتی که به آن لقب "کرنومتر" داده شده باشد دارای یک موتور گواهی مخصوص از "COSC " می‌باشد. هر کرنومتر منحصر به فرد است و با یک عدد حکاکی شده بر روی بدنه موتور که توسط صدور گواهینامه COSC مشخص شده، شناخته می‌شود. در ادامه 2 نمونه ساعت کرنومتر در موتور مکانیکی و کوارتز را به عنوان مثال توضیح می‌دهیم:

نحوه آزمایش و ساخت کرنومتر مکانیکی

استاندارد ایزو 3159 یک ساعت مچی، کرنومتر را با یک تعادل نوسان ساز (Spring Balance Oscillator) تعریف می‌کند. فقط موتورهایی که دارای دقت تعریف شده در استاندارد ایزو 3159 هستند ، می‌توانند گواهی رسمی کرنومتر را دریافت کنند. این موتورها برای 16 روز متوالی در همه روزهای هفته، حتی روزهای تعطیل، با توجه به جدول آزمایش‌ها مورد آزمایش قرار می‌گیرند. بر اساس آزمایش‌ها، 7 معیار مجزا مورد محاسبه قرار می‌گیرند، اگر همه ی معیارها به اندازه لازم باشند، موتور ساعت " گواهی کرنومتر" را دریافت می‌کند.

نحوه آزمایش و ساخت کرنومتر کوارتز

در زمان گذشته هیچ استاندارد بین المللی برای ساعت‌های الکترونیکی کوارتز صادر نشده بود.بر اساس استاندارد ایزو 3159، موسسه COSC یک مجموعه آزمایشات قابل اجرا را برای ساعت‌های کرنومتر کوارتز صادر کرد، که بتواند کارایی آنها را همانند ساعت‌های کرنومتر مکانیکی کنترل کند. برای ساعت‌های کوارتز، مجهز شدن به یک سیستم الکترونیکی که متعادل کننده تغییرات متناوب دما و حرارت‌های مختلف باشد، اجباری شد.یک ساعت کوارتز کرنومتر دار نسل جدید، 10 برابر دقیق‌تر از یک ساعت کوارتز معمولی می‌باشد. علاوه بر این، این ساعت‌ها یک محصول منحصر به فردی هستند که در یک مقیاس کوچک‌تر تولید شده اند.یک ساعت کرنومتر کوارتز در طی 11 روز ، در یک موقعیت و 3 دما و حرارت مختلف، همان طور که در شکل رو به رو نشان داده شده ، مورد آزمایش قرار می‌گیرند.

تاثیر کرنوگراف در قیمت ساعت مچی:

همانطور که باید انتظار داشت، ویژگی کرنوگراف باعث افزایش قابل‌توجه قیمت ساعت مچی می‌شود. به این دلیل که اضافه شدن عملکرد استاپ‌واچ به مکانیزم اصلی زمان‌سنجی، نیازمند قطعات بیشتر، نیروی کار دقیق‌تر و تحقیق و توسعه گسترده‌تر است. از ابتدا در صنعت ساعت سازی تولید این نوع مکانیزم‌ها بسیار دشوار و پرهزینه بوده است، اما در حال حاضر بعضی برندهای مدرن ساعت سازی امروزی، ساعت‌های کرنوگراف‌دار با قیمت مناسب‌تر نیز ارائه میکنند.

سوالات پرپرسش در زمینه کرنوگراف ساعت

نحوه استفاده از ساعت کرنوگراف:

برای استفاده از ساعت کرنوگراف، دکمه بالایی را برای شروع و توقف عملکرد استاپ‌واچ فشار دهید و از دکمه پایینی برای بازنشانی (Reset) آن استفاده کنید. عقربه ثانیه‌شمار کرنوگراف (که معمولاً بزرگ‌ترین عقربه روی صفحه است) شروع به حرکت می‌کند، و زیرصفحه‌ها (Sub-dials) زمان سپری‌شده را بر حسب دقیقه و ساعت نشان می‌دهند. همچنین می‌توانید با استفاده از دکمه پایینی، زمان‌های میانی (Split Times) را ثبت کرده یا قبل از بازنشانی، کرنوگراف را موقتاً متوقف کنید.

فرق کورنوگراف و تاچومتر:

کرنومتر بر دقت تمرکز دارد و توسط نهادهای رسمی مانند COSC برای دقت در شرایط مختلف تأیید می‌شود. اما کرنوگراف بر عملکرد (استاپ‌واچ) تمرکز دارد.همهٔ کرنومترها دقیق‌اند، اما نه همهٔ کرنوگراف‌ها دارای گواهی دقت کرنومتر هستند.

سه صفحه کوچک در ساعت کرنوگراف چیست؟

سه زیر صفحه (Sub-dial) در ساعت کرنوگراف معمولاً برای اندازه‌گیری ثانیه‌ها، دقیقه‌ها و ساعت‌های سپری‌شده در عملکرد استاپ‌واچ به کار می‌روند.این زیرصفحه‌ها هم‌زمان با عقربه‌های اصلی ساعت کار می‌کنند و توسط دکمه‌های جانبی (Pushers) فعال می‌شوند.

آیا ساعت‌های کرنوگراف به باتری نیاز دارند؟

از انواع مدرن کرنوگراف می‌توانیم به کرنوگراف اتوماتیک و کرنوگراف دیجیتال اشاره کنیم. کرنوگراف اتوماتیک از انرژی حرکت یا کوک کردن فنر شارژ شونده به‌عنوان منبع نیرو استفاده می‌کند، در حالی که کرنوگراف دیجیتال مثل یک استاپ‌واچ معمولی عمل می‌کند و برای تامین انرژی به باتری نیاز دارد، و از کریستال کوارتز برای حفظ دقت زمانی بهره می‌برد.

آیا ساعت مچی کرنوگراف ارزش خرید دارد؟

انتخاب برای استفاده از ویژگی کرنوگراف کاملا شخصی است. برای کسانی که از مهندسی مکانیکی و عملکرد چندگانه لذت می‌برند یا به دنبال سنجش دقیق زمان انجام کارهای بخصوص هستند، کرنوگراف ابزاری ضروری است. اما برای علاقه‌مندان به سادگی و طراحی کلاسیک، ساعت‌های معمولی ممکن است انتخاب بهتری باشند. در نهایت، انتخاب بین خرید ساعت کرنوگراف یا ساعت ساده، بیانگر سبک و نگرش فرد به زمان است.